ဘေကျင်း၏စီးပွားရေး ပါဝင်ပတ်သက်မှုများ- အာဏာသိမ်းအလွန်ကာလတရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေး

နိုင်ငံရေး

< 1 Minute To Read

ဖေ‌ဖော်ဝါရီ 29, 2024

မြန်မာစစ်တပ်၏၂၀၂၁အာဏာသိမ်းမှု.နောက်ပိုင်းဘေကျင်း၏ တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေး စီမံခန့်ခွဲချက်တွင်တရုတ်၏အကျိုးစီးပွားနှင့် အပေး-အယူ များကိုဒီယာကျန်းကစူးစမ်းလေ့လာတင်ပြထားပါသည်။

ပညာရပ်ဆိုင်ရာနှင့်မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာပညာရှင်များကျွမ်းကျင်သူများအသိုင်းအဝန်းမှဆွေးနွေးသည်မှာ တရုတ်နိုင်ငံသည်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းအန္တရာယ်ကြီးမားပြီးကြိုတင်ခန့်မှန်းမရနိုင်သည့်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်လာသည်ဟုဆိုသည်။တရုတ်သည်ဒေသတွင်းနှင့်ကမ္ဘာပေါ်တွင်ပါမိမိနိုင်ငံကိုအင်အားကြီးသည့်စီးပွားရေးပါဝါတစ်ခုအဖြစ်တည်ထောင်နေလေရာ တကယ်တမ်းတွင် ရာစုနှစ်ဝက်ခန့်ကြာြမင့်ခဲ့သည့် ယင်း၏စီးပွားရေး မှာတိုးတက်မှု့ရပ်ဆိုင်းသွားမည့်ဘက်ဆီသို.ဦးတည်နေပေသည်။တရုတ်နှင့်သံတမန်ရေးအရဆက်ဆံသည်

ထက်၎င်း၏စီးပွားရေးဆိုင်ရာပါဝင်ပတ်သက်မှု့များနှင့်ဘေဂျင်း၏ဒေသတွင်းနှင့်ကမ္ဘာတဝှမ်းအပေါ်ထားရှိသည့်သဘောထားများကိုနားလည်ခြင်းကပိုအရေးကြီးပေသည်။အများအားဖြင့်မူဝါဒပိုင်းရေးရာများဆန်းစစ်လေ့လာသူများနှင့်ပညာရှင်များကအမေရိကန်နှင့်ရုရှားကဲ့သို.အင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဆက်ဆံဆောင်ရွက်ချက်များအပေါ်အဓိကဆန်းစစ်လေ့လာကြသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ဒေသတွင်း နိုင်ငံငယ်လေးများနှင့်ဆက်ဆံသည့်တရုတ်နိုင်ငံ၏မဟာဗျူဟာကိုလည်းသင်ယူလေ့လာနိုင်ပါသည်။ အကယ်စင်စစ်အာဏာသိမ်းအလွန်ကာလတရုတ်မြန်မာဆက်ဆံရေးမှဘေဂျင်း၏ကမ္ဘာတလွှားဖြစ်ပေါ်နေသည့်အရေးကိစ္စများတွင်ရပ်တည်ချက်နှင့်နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်သွယ်ရေးများနောက်ကွယ်မှအကျိုး-အမြတ်ဆန်းစစ်ချက်ကိုလေ့လာသုံးသပ်နိုင်ရန်အခွင့်အရေးများပေးနေပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၁၇ခုနှစ်တွင်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရလက်အောက်၌ BRI ခေါ်ပိုးလမ်းမ စီမံကိန်းဖြင့်တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ချိတ်ဆက်ကာရင်းနှီးသည့်စီးပွားရေးမိတ်ဖက်အဖြစ်တည်ရှိနေခဲ့သည်။တရုတ်နိုင်ငံမှအမေရိကန်ဒေါ်လာ၁၁၃သန်းရင်းနှီးမြှပ်နှံထားသောမြန်မာနိုင်ငံသည်ပထဝီအနေအထားအရအချက်အခြာဗျူဟာကျခြင်း၊တရုတ်နိုင်ငံနှင့်နယ်နိမိတ်ထိစပ်နေခြင်း၊အာရှတိုက်တောင်ပိုင်း၊အရှေ့တောင်ပိုင်းတို.နှင့်ဆက်စပ်နေခြင်းတို.ကတရုတ်နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းတွင်အရေးပါသောကွင်းဆက်ဖြစ်သည်။ ဒေသအတွင်းတရုတ်နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်ချက်များအောင်မြင်ရန်မှာမြန်မာကိုဘေဂျင်းမှအနီးကပ်ထွေးပွေ့ထားမှဖြစ်ပေမည်။ သို.သော် ၂၀၂၁အာဏာသိမ်းသည့်ဖြစ်ရပ်ကတရုတ်အတွက်သံတမန်ဗျူဟာတစိုက်မတ်မတ်တည်တံ့ရန်ပိုမိုခက်ခဲသွားစေသည်။မြန်မာပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအခြေအနေမတည်ငြိမ်မှု.များကြောင့်ယခင်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရဖက်သို.ပင်ယိမ်းရမည်လား၊အခြားတဖက်သို.ပြောင်းရမည်လား ဖြင့် တရုတ်အနေနှင့်ဝေခွဲရခက်သည့်အခြေဆိုက်နေသည်။

မည်သည့်ဖက်သို.လိုက်ရန်ရွေးချယ်သည်ဖြစ်စေမသေချာမရေရာမှု့အဆင့်များစွာပါဝင်နေမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူလူထုအကြားလနှင့်ချီဖြစ်ပေါ်တည်ရှိနေသည့်ဆန္ဒဖော်ထုတ်ပွဲများ၊ပြည့်သူ.ကာကွယ်ရေးအင်အားစုများနှင့်မြို့ပြတိုက်ပွဲများ၊လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့်တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ.အများအပြားနှင့်ပြည်တွင်းပဋိပက္ခတို.အားလုံးပေါင်းစုလိုက်သည့်အခါမြန်မာစစ်တပ်အနေဖြင့်ရေရှည်ထိန်းချုပ်နိုင်ပါမည်လားဟုမေးစရာဖြစ်လာသည်။လက်ရှိတွင်တရိပ်ရိပ်မြင့်တက်နေသောမသေချာမရေရာမှု.စာရင်းထဲ၌မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရဆိုသည့်ယခင်အရပ်သားအစိုးရခေါင်းဆောင်မှုဖြင့်နောက်ကွယ်မှအုပ်ချုပ်နေသောအစိုးရကိုနိုင်ငံတကာမှထောက်ခံမှု.များကထပ်မံဖြည့်စွက်ထားပြန်သည်။ အကယ်၍တရုတ်အနေနှင့်ဘက်မှားရွေးချယ်မိလျှင်၎င်း၏စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများဆက်လက်ရှင်သန်ရန်အခက်ကြုံရမည်သာမက တရုတ်နိုင်ငံနယ်စပ်များတွင်ပဋိပက္ခများပါဖြစ်လာနိုင်ချေရှိသည်။မည်သို.ဖြစ်စေ တရုတ်၏နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွင်နာမည်ဂုဏ်သိက္ခာမှာလည်းမြန်မာစစ်တပ်နှင့်ဆက်ဆံသည့်အနေအထားပေါ်မူတည်နေသည်။ မြန်မာပြည်တွင်းမှာပင်ပြည်သူတို.လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရပြီးတိုင်းပြည်မီးလောင်တိုက်သွင်းခံနေရချိန်၌ ဘေကျင်းသည်လည်းဤသို.လုပ်ရပ်များကျူးလွန်နေသည့်စစ်အုပ်စုကိုထောက်ပံ့ကူညီလျှင်ရလာနိုင်သည့်အကျိုးဆက်များကိုထည့်သွင်းစဥ်းစားပေလိမ့်မည်။ ယခုလိုဝေခွဲရခက်သည့်ပုံစံမျိုးကိုဘေကျင်းကရင်းနှီးပြီးသားဖြစ်သည်။ တကယ်တမ်းတွင်အာဖဂန်နစ္စတန်မှသည်ရုရှား၏ယူကရိန်းသို.ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှု့အထိ တရုတ် အနေဖြင့်ရပ်တည်ချက်အခက်အခဲများရှိခဲ့သည်။ ထိုသို.ရပ်တည်ရန်လိုအပ်ချက်အခက်အခဲများကို နောက်ဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အစ္စရေးနှင့်ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခတွင်တွေ့မြင်ရပြီးရှင်းလင်းပြတ်သားမှု့မရှိသည့်ထုတ်ပြန်ချက်များကို ဘေကျင်းမှထပ်မံထုတ်ပြန်ခဲ့ရသည်။တရိပ်ရိပ်တင်းမာလာသည့်အမေရိကန်-တရုတ်အားပြိုင်မှု.များနှင့် အီးယူက တရုတ်နှင့်စီးပွားရေးအရဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်မှု.များဆက်မလုပ်ရန်ဖြေးဖြေးချင်းဆုတ်ခွာပြောင်းရွှေ့နေသည့်အတွက် ရပ်တည်ချက်ချမှတ်ရေးမှာပိုမိုခက်ခဲလာပေသည်။ ထို.ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေတွင် ဘေကျင်း၏ရပ်တည်ချက်နောက်ကွယ်မှပတ်သက်နေသည့်အကြောင်းခြင်းရာများကိုနားလည်သဘောပေါက်ခြင်းမှာ လက်ရှိအခင်းအကျင်းအတွက်အထူးသက်ဆိုင်အရေးပါသည်။

အာဏာသိမ်းပြီးပြီးချင်းဘေကျင်းမှမဟာဗျူဟာကျကျခြံစည်းရိုးခွထိုင်သည့်ပြောကြားချက်များထုတ်ပြန်ရာတွင် – အာဏာသိမ်းရသည့်သဘောသဘာဝကိုအသိအမှတ်ပြုရန်ငြင်းဆန်သော်လည်း အကြမ်းဖက်မှု.ကိုရပ်တန်.ရန်တောင်းဆိုထားသည်။သို.သော်မြန်မာစစ်တပ်နှင့်ဆက်သွယ်သည်သာမကဒီမိုကရေစီဘက်တော်သားအစိုးရနှင့်ပါ ပါတီအချင်းချင်းဆက်ဆံသည့်အခင်းအကျင်းမျိုးဖြင့်ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ မည်သို.ပင်ဖြစ်စေဘေကျင်း၏ခြံစည်းရိုးခွထိုင်သည့်မဟာဗျူဟာမှာကြာကြာမခံခဲ့ပါ။ စီးပွားရေးဆိုင်ရာဖိအားနှင့်၎င်း၏အိမ်နီးချင်းကိုအနီးကပ်လက်တွဲထားရန်လိုအပ်ချက်က၂၀၂၁နှောင်းပိုင်းတွင် မြန်မာစစ်တပ်ကိုပိုမိုရင်းနှီးချစ်ကြည်သည့်ရပ်တည်ချက်ဖြင့် ရပ်တည်စေရန်ဘေကျင်းကိုတွန်းပို.နေပေသည်။ ဤအရွေ့ကိုပိုမိုခိုင်မာစေသည်မှာထိုအချိန်ကတရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ကျင်းဂန်မှမြန်မာနိုင်ငံသို.သံတမန်ခရီးစဥ်လာရောက်ခဲ့ပြီး ရှေ့ဆက်၍စီးပွားရေးဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းများလုပ်ဆောင်ရန်တောင်းဆိုခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ဘေကျင်း၏သံတမန်ရေးအရရပ်တည်ချက်ပုံစံနှင့် ၎င်း၏အရွေ့အပြောင်းမှာအရှိန်အဟုန်ကြီးမားသည်။တရုတ်နိုင်ငံကို၎င်းအသုံးချနိုင်သည့်လုံခြုံရေး၊နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးနယ်ပယ်ကျယ်သည်ထက်ကျယ်ရန်ချဲ့ထွင်နေသောအဓိကဇတ်ကောင်အဖြစ်ပြောနိုင်၊နားလည်နိုင်ပေသည်။ထိုနည်းတူစွာဖြင့်ပင်မြန်မာ၏ပြည်တွင်းအခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီးမရေရာမသေချာသည့်ကာလတိုအတွက်ဗျူဟာကျကျခြံစည်းရိုးခွထိုင်သည့်လေသံပစ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။မသေချာမရေရာမှုများမြင့်တက်လာသည့်အခါတဘက်တည်းကိုပြတ်ပြတ်သားသားရွေးချယ်ရာမှရရှိလာမည့်အကျိုးအမြတ်ရရှိနိုင်ချေမှာနည်းပါးလာပြီးဘေကျင်းအတွက်ကြားနေအဖြစ်သာဗျူဟာကျကျနေရာယူရန်အကြောင်းဖန်လာတော့သည်။သို.သော်ဘေကျင်းသည်လည်း ရေရှည်တွင်လှေနံနှစ်ဖက်နင်းရာမှရလာနိုင်သည့်အန္တရာယ်ကိုသတိပြုမိသည်- နှစ်ဖက်စလုံးကိုဆုံးရှုံးရမည်ဖြစ်ပီးဒေသတွင်းတွင်၎င်း၏နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကိုပါလက်လွှတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်ကြောင့် ခြံစည်ရိုးခွထိုင်သည့်အနေအထားမှာရေရှည်မတည်တံ့နိုင်ပေ။ ထို.ကြောင့်လည်းနောက်ပိုင်းလများအတွင်း ဘေကျင်းအနေဖြင့် သတ်သတ်မှတ်မှတ်တဖက်တည်းကို ရွေးခဲ့ရတော့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို.အပြင်မြန်မာစစ်တပ်ဖက်သို.ယခုတွင်သာမကနောင်ကာလတွင်ပါ အပြည့်အဝဘက်လိုက်ရန်နောက်ဆံတင်းစေသည့်အချက်မှာမြန်မာစစ်တပ်ကိုနိုင်ငံတကာကအသိအမှတ်မပြုသည့်နာမည်ဆိုးနှင့်စစ်တပ်ကိုမေးခွန်းထုတ်စရာလူ.အခွင့်အရေးစံနှုန်းများပင်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွင်နာမည်ပျက်၊ဂုဏ်သိက္ခာကျဆင်းခြင်းမှတဆင့်ရလာမည့်အခြားအကျိုးဆက်မှာဘေကျင်းလက်ဆုပ်လက်ကိုင်ပြုထားသည့်စီးပွားရေးနှင့်သံတမန်ဆက်ဆံရေးများပါယိုဖိတ်ပျက်စီးပြီး၎င်း၏အာဏာစက်မှေးမှိန်လာနိုင်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။သို.တိုင်အောင်သံတမန်ရေးအရမြန်မာစစ်တပ်ကိုထောက်ခံပါသည်ဟုတရားဝင်မကြေငြာသော်လည်း မြန်မာစစ်တပ်အကြိုက်တရုတ်ကခပ်မြန်မြန်ပင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အပြောင်းအလဲအရှိန်မြန်ဆန်မှု.မှတရုတ်အပေါ်နိုင်ငံတကာကမကျေမနပ်တုန့်ပြန်သည်ကိုထုံးစံအတိုင်းရှောင်လွှဲသည့်တရုတ်၏ချဥ်းကပ်မှု.နှင့်ဂုဏ်သတင်းကြီးသည့်နိုင်ငံတကာအပေါ်သြဇာအာဏာလွှမ်းမိုးမှု.ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်းတို့ကိုတရုတ်၏သံတမန်ရေးရာဆုံးဖြတ်ချက်တွင်အကျယ်တဝင့်မတွေ့ရပေ။ဤသို.ဖြစ်ရခြင်းမှာလည်း ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကိုဗစ်-၁၉ပြန့်ပွားပီးနောက်ပိုင်းကမ္ဘာပေါ်တွင်တရုတ်ကိုတစထက်တစအဆိုးမြင်လာခြင်း နှင့် ယင်း၏တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများကိုလူမဆန်စွာဆက်ဆံခြင်းကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဂုဏ်သိက္ခာပိုင်းဆိုင်ရာအရေးပါမှုမှေးမှိန်ညှိုနွမ်းလာခြင်းကိုထပ်မံဖြည့်စွက်သည်ကဘေကျင်းအနေဖြင့်သူ၏စီးပွားရေးတိုးတက်မှူနှေးကွေးလာသည်ကိုကုစားရန်လိုအပ်ချက်ပင်ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးမတည်ငြိမ်ခြင်းမှဖြစ်ပေါ်လာသောြပည်တွင်းမှမကျေနပ်ချက်များကဘေကျင်းကိုနိုင်ငံတကာဇတ်ခုံပေါ်တွင်ပိုမိုရဲတင်းသည့်မူဝါဒသဘောထားရှိစေရန်တွန်းပို.နေပေလိမ့်မည်၊အကြောင်းမှာ- ၊ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓါတ်များထကြွစေပြီးစီးပွားရေးနှောင့်နှေးခြင်းကြောင့်လူထုကိုထပ်မံစိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေလိမ့်မည်။

ပို၍အသေးစိတ်ဆန်းစစ်လ့လာချက်များကို Jiang, D, and K. Kirsonska, 2023. “Unraveling Chinese Bilateral Diplomatic Behavior: Evidence from Post-Coup Sino-Myanmar Relations”, International Journal of China Studies Vol 14, No.1. တွင်တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။

ဒီယာကျန်းသည် McGillတက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပါရဂူဘွဲ့ကျောင်းသူဖြစ်ပြီး CEIAS၏သုတေသနပညာရှင်လည်းဖြစ်သည်။ သူမ၏အဓိကသုတေသနဆောင်ရွက်ချက်များမှာနိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနယ်ပယ်ဖြစ်၍အမေရိကန်-တရုတ် အားပြိုင်မှု.ကြောင့် ထီးထီးရပ်တည်မှု.နှင့်ဒေသတွင်းပူးပေါင်းမှု့များ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု.ဖြစ်သည်။ နယူးယောက်တက္ကသိုလ်မှ စီးပွားရေးနှင့်သတင်းမီဒီယာပညာဖြင့် B.A . ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးပညာဖြင့် London School of Economics and Political Scienceမှမဟာသိပ္ပံဘွဲ့ရရှိထားသည်။