ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များအား ချည်နှောင်ထားသည့် သဘောသဘာ၀အရ ဆွေးနွေးရလျှင်မူ မြန်မာနိုင်ငံအရေးသည် အထွေထွေညီလာခံထက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် ပို၍လျော်ညီတည့်မတ်မှုရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂပဋိညာစာတမ်း အပိုဒ်(၂၅)အရ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင် အခန်း(၇) ပြဌာန်းချက်အရ ဆုံးဖြတ်ရသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များဖြစ်သည့် “ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအား ခြိမ်းခြောက်ခြင်းများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးပဋိညာဥ်အားဖောက်ဖျက်ခြင်းနှင့် အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်ဖြိုခွင်းခြင်းများ” ဖြစ်ပေါ်လာပါက ၎င်းအရေးကိစ္စများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများအနေဖြင့် “ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လိုက်နာ၍ အကောင်အထည်ဖော်ရန်”ဟု ပါရှိပါသည်။ အနှစ်သာရအားဖြင့်ဆိုရလျှင်မူ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏ လက်အောက်ခံဖြစ်သော အခြားအဖွဲ့အစည်းများတွင်ချမှတ်သည့် ဆုံးဖြတ်ကြေညာချက်များသည် တိုက်တွန်းအကြံပြုချက်အနေဖြင့်သာ ယူဆနိုင်သော်လည်း ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင်ချမှတ်သည့် ဆုံးဖြတ်ကြေ ညာချက်သည် လိုက်နာရမည့် တာ၀န်၀တ္တရားဖြစ်သည်။  ယင်းသတ်မှတ်ချက်သည် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအား မည်သည့်တန်ပြန်မှုကိုမဆို ချမှတ်ပြစ်ဒဏ်ပေးနိုင်သည့် အခြေအနေကို ပေးအပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ၊ ကုလသမဂ္ဂ၏ သမ္မတ၊ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်တို့အနေဖြင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ပြင်းထန်စွာကန့်ကွက်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှုအပေါ် ပြတ်ပြတ်သားသား အရေးယူရန် တိုက်တွန်းခဲ့ကြသော်လည်း ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင် လျော်ညီတည့်မတ်မှုများ မရှိသရွေ့ လက်တွေ့တွင် ခိုင်မာစွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သည့် မည်သည့်ကိစ္စရပ်မျှ ပေါ်ပေါက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ထို့အပြင် ကန့်ကွက်ပြစ်တင်ရှုတ်ချသည့် ကြေညာချက်များသာ စဥ်ဆက်မပြတ် ထွက်ပေါ်နေခြင်းသည်လည်း ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂမှ စစ်အာဏာသိမ်းမှုအပေါ် တစ်စုံတစ်ရာအရေးယူရန် စောင့်ဆိုင်းကာ မောပန်းသွားကြပြီဖြစ်သည့် မြန်မာပြည်သူ လူထုအား စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့မှုအနည်းငယ်မျှသာ ပေးစွမ်းနိုင်ပါသည်။​ ၎င်းအခြင်းအရာနှင့်ပတ်သက်၍ Burma Campaign UK အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် “ဗမာစစ်တပ်ထဲကလူတွေက စစ်သားတွေသာဖြစ်ပြီး သံတမန်တွေမဟုတ်ကြပါဘူး။ သူတို့တွေဟာ ကြေညာချက်တွေထက် အင်အားပြမှုကိုသာ လေးစားကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများစဥ်းစားကြတဲ့ ကြီးမားတဲ့ သံတမန်ရေးရာ အောင်မြင်မှုတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေအတွက်တော့ ဘယ်လိုကြီးကြီးမားမား သက်ရောက်မှုမျိုးမှ မရှိနိုင်ပါဘူး” ဟု ပြောဆိုရေးသားခဲ့ပါသည်။  ဖေဖော်၀ါရီလ ၂ရက်၊ ၂၀၂၁ခုနှစ်မှစတင်၍ သန်းနှင့်ချီသော ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြကြသည့် မြန်မာပြည်သူလူထုမှ​ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအား တောင်းဆိုတိုးလျှိူးခဲ့မှုများသည် မည်သည့်အဖြေတစ်စုံတစ်ရာမှ မရရှိခြင်းနှင့်သာ အဆုံးသတ်ခဲ့ရသည့်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် အနာဂတ်တွင် ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများပြုလုပ်လိုပါက ကောင်စီ၏ဖွဲ့စည်းပုံအား ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန်အတွက် ဆွေးနွေးမှုများ စတင်သင့်သည့်အချိန်ဖြစ်ပါသည်။

စစ်အေးတိုက်ပွဲပြီးဆုံးချိန်မှစတင်၍ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများကို ဖြေရှင်းရာတွင် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့သည် အခြားသောနိုင်ငံများ၏ အချုပ်အခြာနှင့်ပြည်တွင်းရေးအား ၀င်ရောက် စွက်ဖက်နှောင့်ယှက်ခြင်းမပြုရဆိုသည့်အချက်အား အသုံးပြု၍ ဗီတိုအာဏာ ၂ဆင့်ကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။  အကြောင်းတိုက်ဆိုက်စွာပင်ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် စစ်ရေးအရပါ၀င်ပတ်သက်မှုရှိသည့် ဆီးရီးယားပြည်တွင်းစစ်၊ ဒွန်ဘာစ့်နိုင်ငံစစ်ပွဲနှင့် ရုရှား-ဂျော်ဂျီယာနှစ်နိုင်ငံစစ်ပွဲ အစရှိသည့် ပဋိပက္ခများ ကိုဖြေရှင်းသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များအတွက် ရုရှားနိုင်ငံမှ ထိုဗီတိုအာဏာအများစုအား အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှလည်း ရုရှားနိုင်ငံနှင့်အတူ ဗီတိုအာဏာများအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအရေး ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာ့ကုလ သမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် မတ်လတွင် အလွတ်တမ်းတွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ယူကေနိုင်ငံမှ စတင်တိုက်တွန်းသည့် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် “လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ လျင်မြန်စွာယိုယွင်းပျက်စီးလာသည့် အခြေအနေပေါ်တွင် လွန်စွာစိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုရှိနေပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြကြသည့် ပြည်သူလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းခြင်းနှင့် အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးသူငယ်များပါ၀င်သည့် ရာနှင့်ချီသည့် ပြည်သူလူထုများ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရမှုများအပေါ် ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ရှုတ်ချပါသည်” ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။

အမြဲတမ်းအဖွဲ့၀င်ဖြစ်ကြသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင်း ပြည်သူမှရွေးချယ် တင်မြှောက်ထားသည့်အစိုးရ၏ လုပ်နိုင်စွမ်းကိုကျော်လွန်လျက် ဗီတိုအာဏာကို ဆက်လက်သုံးစွဲနေသည်မှာ ထင်ရှားသည့်သက်သေများရှိပါသည်၊  “အခြားသောအရေးယူမှုများကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ရန် အဆင်သင့် ရှိနေရန်” ဆိုသည့် စကားရပ်သည် အနာဂတ်တွင်စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်လာနိုင်သည့် အလားအလာကို ညွှန်းဆိုနေသယောင်ဖြစ်သည့်အတွက် အနောက်နိုင်ငံများမှ ထိုစကားရပ်အား ကြေညာချက်တွင်ထည့် သွင်းခြင်းကို ဘေဂျင်းအနေဖြင့် ပိတ်ပင်တားမြစ်ခဲ့သည်။  ဘေဂျင်းအနေဖြင့် “သတ်ဖြတ်သည်” ဆိုသည့် စကားလုံးအသုံးပြုခြင်းအား ပိတ်ပင်ခဲ့ပြီး “သေဆုံးမှု” နှင့် အစားထိုးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ မော်စကိုအနေဖြင့်လည်း ကြေညာချက်သည် “လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့၀င်များ၏ သေဆုံးမှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချခြင်း” မပါသည့်အတွက် ထိုကြေညာချက်အား ပိတ်ပင်တားဆီးရန် ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အထူးတလည်တင်ပြစရာ မလိုသည့်အချက်မှာ ရုရှားနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ကျယ် ပြန့်သည့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုများရှိကြပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်၏ လက်နက်တင်သွင်းမှုတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ၄၈ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံမှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီး ပံ့ပိုးခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါအချက်ကို ထောက်ရှုခြင်းဖြင့်နိုင်ငံ တကာငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကိုထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီသည် ၎င်း၏အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ (သို့မဟုတ်) နှစ်နိုင်ငံမှ ခိုင်မာသည့်အကြောင်းပြချက်မရှိပဲ အခါအားလျော်စွာ ၎င်းတို့၏ ဗီတိုအာဏာများကို မလျော်သြဇာဖြင့် အသုံးပြုနေကြခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ၎င်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံ စည်းမျဥ်းဥပဒေသနှင့် အရင်းအမြစ်များ ချိနဲ့အားနည်းလာခြင်းနှင့်သာ ကြုံတွေ့နေရပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရေးကိစ္စကိုလည်း ကောင်းစွာကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်းမရှိသည့်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ တုဏှိဘာ၀ေဖြစ်နေခြင်းအား ရပ်တန့်ရန် ကြီးစွာသော ဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပါသည်။ ၄၇ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတွင် ချီလီိနုင်ငံသမ္မတဟောင်း တစ်ဖြစ်လည်း ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင် စီ၏ High Commissioner Michelle Bachelet မှ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အများပြည်သူများ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံနေရမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကပ်ဘေးဆိုးကြီးဖြစ်ပေါ်နေမှုကို မတားဆီးနိုင်သည့် ကျရှုံးမှုမျိုး ထပ်မံမဖြစ်ပေါ်စေရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံအရေးအား အရေးမယူနိုင်ခြင်းအတွက် အကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာမည်သည်သာမက မြန်မာပြည်သူလူထုအနေဖြင့် ကြောက်မက်ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာအဖြစ်ဆိုးနှင့်သာ ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း Bacheletမှ ပြောကြားခဲ့ပြီး ယခုဖြစ်ရပ်ကြောင့် ကမ္ဘာနှင့်အ၀ှမ်းရှိ စစ်အာဏာရှင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏လုပ်ရပ်အတွက် ၎င်းတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းတွင် တာ၀န်ခံစရာမလိုအပ်ဟု ထင်မြင်သွားနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့ ပါသည်။

ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ၂၁ရာစုတွင် အဖွဲ့အစည်းအား တည်ထောင်ထားခဲ့သည့် ရည်ရွယ်ချက်နှင့် စေတနာသဒ္ဒါတရားအပေါ်  မြဲမြံစွာရပ်တည်ရမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးအား ပိုမိုတည်တံ့အောင် အားပေးကူညီရမည်ဖြစ်ပါသောကြောင့် ကောင်စီအနေဖြင့် လိုအပ်ပါက ဖိအားပေး၍ ၎င်းတို့၏ စုပေါင်းအားဖြင့် အာဏာသက်ရောက်နိုင်စေရန် ပြုလုပ်နိုင်ရပါမည်။ သို့သော်လည်း နှစ်ဖက်စလုံးမှ ကျူးလွန်သည့် ပဋိပက္ခအရေးများနှင့် ကိစ္စရပ်တစ်ခုသည် သဘောသဘာ၀အရ ရှုပ်ထွေးပြီး ကြား၀င် စေ့စပ်ဖျန်ဖြေခြင်းကို လိုအပ်သည့်အနေအထားမျိုးတွင် အထက်ဖော်ပြပါကဲ့သို့ ဆုံးဖြတ်ခြင်းမျိုးကို မပြုလုပ်သင့်ပါ။ သို့ရာတွင် မိမိကိုယ်ကို ခုခံနိုင်စွမ်းမဲ့သော ပြည်သူလူထုမှ​ တိုက်ခိုက်ခြင်းခံရသည့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများတွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဖြေရှင်းနည်းများ လက်ငင်းဖြစ်ပေါ်လာစေရန်အတွက် လိုအပ်ပါက ဖိအားပေး၍ဆောင်ရွက်ခြင်းမျိုး ရှိသင့် ပါသည်။​ ဖိအားနှင့်အင်အားကို အသုံးပြုရာတွင် တည့်မတ်လျော်ညီမှုရှိရန်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုလ သမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် အာဏာကိုအချိုးကျစွာ ခွဲ၀ေပေးခြင်းနှင့် အတွေးအခေါ်၊ အယူအဆပိုင်းဆိုင်ရာတွင် ပြဒါးတစ်လမ်း၊ သံတစ်လမ်းကဲ့သို့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသည့် နိုင်ငံ၅နိုင်ငံသည်သာ နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုချမှတ်နိုင်ခြင်း မရှိစေရန်အတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီအား ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းခြင်းမျိုးပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

အောင်စိုး (ကလောင်အမည်) သည် ရန်ကုန်မြို့တွင်နေထိုင်သည့် လွတ်လပ်သည့် သုတေသီတစ်ဦးဖြစ်ပြီး “စိန်ခေါ်စွန့်စားမှုကြီးမားသည့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအရေးကိစ္စများတွင် သဘောတူညီမှု တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် အုပ်ချုပ်မှုစနစ်ပြိုင်များအကြောင်း”တို့ကို သုတေသနပြုလေ့လာနေသူတစ်ဦး ဖြစ်ပါသည်။